Jednym z najczęściej wybieranych sposobów ogrzewania domów i mieszkań są kotły gazowe. Bogata oferta umożliwia wybór odpowiedniego urządzenia dla każdego rodzaju budynku i instalacji grzewczej, warunków montażu i wymaganego komfortu ciepłej wody użytkowej – czyli jej odpowiedniej temperatury i dostępnej ilości.
W budynkach o małym zapotrzebowaniu na ciepło, często potrzeby ciepłej wody użytkowej (c.w.u.) decydować będą o zastosowaniu kotła o odpowiedniej mocy grzewczej, która może być znacznie wyższa niż moc potrzebna do ogrzewania domu.
W domach jednorodzinnych pobór ciepłej wody odbywa się w krótkim okresie czasu, po którym możliwe jest jej ponowne ogrzewanie w podgrzewaczu/zasobniku. W krótkim okresie, np. w ciągu np. 10 minut może być potrzeba tyle ciepłej wody aby możliwe było jednoczesne korzystanie z dwóch punktów poboru np. napełnić wannę i jednocześnie korzystać z natrysku w drugiej łazience.
Potrzebna ilość ciepłej wody użytkowej zależy od:
- przyzwyczajeń domowników, np. kąpiel pod prysznicem przez 10 czy 30 minut
- wymaganej temperatury ciepłej wody użytkowej – zazwyczaj wystarczy woda o temperaturze 40-42°C, chociaż niektórzy wolą 45-50°C, czyli bardzo ciepłą (gorącą wodę)
- zastosowanych punktów poboru, np. wanna o pojemności 120 czy 200 litrów
- liczby łazienek i sposobu korzystania z nich – jeśli przyjmiemy że w ciągu 10 minut napełniamy wannę o pojemności 120 litrów i jednocześnie w drugiej łazience korzystamy z natrysku gdzie zużyjemy ok. 40 litrów c.w.u., to w ciągu ok. 10 minut kocioł/zbiornik musi dostarczyć łączenie 160 litrów ciepłej wody (120 + 40 = 160 litrów)
Podgrzewacz różni się od zasobnika sposobem ogrzewania wody użytkowej:
- podgrzewacz (lub inaczej podgrzewacz pojemnościowy), jest to zbiornik wody użytkowej z zabudowanym wymiennikiem ciepła, najczęściej w firmie wężownicy, przez którą woda grzewcza z kotła ogrzewa wodę użytkową. W zależności od pojemności może być ustawiony pod lub obok kotła,
- zasobnik jest to zbiornik na wodę użytkową, która ogrzewana jest przez zewnętrzny wymiennik ciepła, najczęściej płytowy. Sam zasobnik służy wyłącznie do magazynowania ciepłej wody.
| Punkt poboru | Temperatura c.w.u. | Średni czas poboru |
|---|---|---|
| Umywalka | 35-40 °C | 1,5-3 min |
| Zlew kuchenny | 55 °C | 5 min |
| Natrysk oszczędny | 40 °C | 6 min |
| Natrysk standardowy | 40 °C | 6 min |
| Natrysk komfortowyz panelami bocznymi | 40 °C | 6 min |
| Wanna | 40 °C | 10-15 min |
Dostępną ilość c.w.u. określają: wydajność stała i wydajność początkowa (krótkotrwała – 10 minutowa).
Wydajność stała określa dostępną ilość ciepłej wody i jest istotna dla kotłów 2-funkcyjnych, w których woda użytkowa ogrzewana jest w momencie odkręcenia kranu (punktu poboru wody).
W danych technicznych urządzeń wydajność stała c.w.u. podawana jest dla określonej różnicy temperatur np. DT=30°C – jest to różnica miedzy wymaganą temperatury ciepłej wody użytkowej: 40 °C, a zimną wodą wodociągową 10°C.
Przykładowo, wydajność stała ciepłej wody kotła 2-funkcyjnego o mocy do 26 kW wynosi 11,4 l/min, ogrzewanej od 10°C do 40°C (DT=30 °C).
Wydajność początkowa (krótkotrwała), określa ile możemy uzyskać ciepłej wody z podgrzewacza w ciągu pierwszych 10 minut jej poboru. Przy czym wykorzystujemy tutaj ciepłą wodę wcześniej ogrzaną i zmagazynowaną w podgrzewaczu (zbiorniku).
W zależności od potrzebnej wydajności c.w.u. wybierzemy odpowiedni sposób jej ogrzewania.
Kotły dwufunkcyjne przepływowe, stosowane są głównie w mieszkaniach i małych domach jednorodzinnych, gdzie jest jedna łazienka a punkty poboru c.w.u. nie są zbytnio oddalone od siebie. Są to kotły wiszące gdzie ciepła woda użytkowa ogrzewana jest przez wymiennik płytowy zabudowany w kotle i od razu dostarczana do kranu. Ze względu na wydajność c.w.u. kotły te powinny mieć moc grzewczą od 20 do 30 kW – nawet jeśli zapotrzebowanie budynku na ciepło wynosi tylko np. 10 kW.
Kotły 2-funkcjyne mają ograniczoną wydajność ciepłej wody użytkowej, która zależy bezpośrednio od ich mocy grzewczej i może wystarczyć dla jednego punktu poboru. W przypadku korzystania z dwóch punktów poboru jednocześnie woda może mieć temperaturę niższą od wymaganej. W kotłach tych nie stosuje się cyrkulacji wody użytkowej.
Kotły jednofunkcyjne są odpowiednim rozwiązaniem dla domów jednorodzinnych z dwiema łazienkami oraz, gdy punkty poboru c.w.u. są znacznie oddalone od siebie i dla zapewnienia komfortu konieczne jest wykonanie cyrkulacji.
Kotły te ogrzewają wodę zasilającą instalację ogrzewania domu oraz podgrzewacz pojemnościowy, w którym ogrzewana jest woda użytkowa – w kotłach wiszących jest to praca tzw. przełączana: kocioł ogrzewa dom lub c.w.u. (nigdy obu jednocześnie).
Kotły 1-funkcyjne występują jako stojące lub wiszące, ich wydajność c.w.u. zależy przede wszystkim od pojemności zastosowanego podgrzewacza. Nie ma tutaj ograniczeń w stosowaniu cyrkulacji wody użytkowej.
Kotły z wbudowanym zasobnikiem, są to kompaktowe urządzenia stojące lub wiszące, w których zabudowany został zbiornik c.w.u. – zasobnik warstwowy.
W kotłach z zasobnikami warstwowymi dostępna ilość c.w.u. zależy od pojemności zasobnika i mocy grzewczej kotła. Woda użytkowa ogrzewana jest przez wymiennik płytowy i magazynowana w zasobniku o małej pojemności, najczęściej od 20 do 100 litrów.
Mimo małej pojemności zasobnika, kotły te osiągają dużą wydajność ciepłej wody użytkowej, często większą od kotłów 1-funkcyjnych z osobnym podgrzewaczem dwukrotnie większej pojemności. Oferowane są również ze zbiornikami dużej pojemności, do których można podłączyć instalacje kolektorów słonecznych.
Kotły z zasobnikami warstwowymi polecane są dla domów o wysokich wymaganiach ciepłej wody użytkowej lub w przypadku braku miejsca na montaż kotła i osobnego pogrzewacza pojemnościowego.
Komfort ciepłej wody użytkowej.
Komfort c.w.u. to dostępna odpowiednia ilość ciepłej wody o wymaganej temperaturze. W domach z dwiema łazienkami, gdzie istnieje możliwość jednoczesnego korzystania z dwóch punktów poboru ciepłej wody właściwym rozwiązaniem będzie kocioł 1-funkcyjny z osobnym podgrzewaczem pojemnościowym lub kocioł z zabudowanym zasobnikiem warstwowym c.w.u.
Podstawową sprawą będzie dokładne określenie ile potrzebujemy ciepłej wody, czyli rodzaju punktów poboru i przyzwyczajeń użytkowników. W przypadku podgrzewaczy to właśnie ich pojemność będzie decydować o dostępnej ilości (wydajności) c.w.u., natomiast moc kotła będzie miała wpływ na to ile czasu potrzeba do ogrzania wody w podgrzewaczu po całkowitym wyczerpaniu ciepłej wody ze zbiornika.
Inaczej jest w przypadku kotłów z zabudowanym zasobnikiem warstwowym c.w.u. – tutaj o wydajności c.w.u. decyduje moc kotła i pojemność zasobnika. Przy wyborze odpowiedniego sposobu ogrzewania c.w.u. należy wziąć pod uwagę również jego ograniczenia. Na przykład, niektórzy producenci nie dopuszczają stosowania cyrkulacji wody użytkowej w przypadku kotłów z zasobnikami warstwowymi małej pojemności do ok. 50 litrów. Również woda użytkowa w tych kotłach musi spełniać wymogi odnośnie twardości – przy twardości powyżej 20 stopni niemieckich zaleca się stosowanie zmiękczacza wody lub podgrzewacza pojemnościowego wyposażonego w wężownicę grzewczą, która jest mniej wrażliwa na odkładanie kamienia.
Jeśli w instalacji mamy dodatkowe źródła ciepła np. kolektory słoneczne do c.w.u. i stosujemy podgrzewacze pojemnościowe tzw. biwalentne (wyposażone w dwie wężownice grzewcze), to również musimy zwrócić uwagę na ich wydajność c.w.u. Trzeba pamiętać, że mimo dużej pojemności np. 300 litrów, kocioł ogrzewa ciepłą wodę w około połowy pojemności zbiornika tj. 150 litrów. A mając wannę o pojemności 200 litrów, gdy kolektory nie pracują, to możemy spodziewać się że ciepłej wody „braknie”.
Zobacz również:
- Wybieramy kocioł gazowy – dobór i instalacja
- Wybieramy kocioł gazowy – tradycyjny czy kondensacyjny?
