Kotły na paliwo stałe, w przeciwieństwie do gazowych czy olejowych, wymagają od użytkownika ciągłej obsługi i właściwej ich eksploatacji. Jest to cena jaką trzeba zapłacić za niższe koszty ogrzewania budynku. Niewątpliwie, wygodniejsze w eksploatacji w porównaniu z typowymi kotłami na paliwo stałe, są kotły na ekogroszek z automatycznym podawaniem paliwa (z podajnikiem paliwa – retortowe). Paliwo do kotła podawane jest w sposób automatyczny ze specjalnego zasobnika przez podajnik ślimakowy lub tłokowy. Jednorazowy załadunek paliwa do zasobnika może wystarczyć na 4-5 dni.
Duże znaczenie dla oszczędnej i bezawaryjnej eksploatacji kotła ma paliwo. Jego rodzaj i jakość powinna być zgodna z zaleceniami producenta danego kotła. Bowiem, częste awarie kotłów automatycznych są następstwem niewłaściwej ich obsługi lub też spowodowane nieprzestrzeganiem zaleceń producenta.
Moc grzewcza kotła na ekogroszek
Nowe budynki charakteryzuję się stosunkowo niskim zapotrzebowaniem na ciepło. Dlatego, moc kotła powinna wynikać z zapotrzebowania energii budynku.
Kocioł o znacznie większej mocy grzewczej niż zapotrzebowanie na ciepło budynku będzie droższy oraz będzie pracował w niższym zakresie mocy, czyli z mniejszą sprawnością. Co z kolei będzie skutkowało większym zużyciem paliwa a tym samym wyższymi kosztami ogrzewania.
Paliwo w kotłach na ekogroszek
Kotły automatyczne konstruowane są dla określonego rodzaju paliwa. Producenci oprócz głównego, dopuszczają często używanie alternatywnego paliwa, po dokonaniu pewnych modyfikacji np. w konstrukcji palnika.
Każdy rodzaj paliwa wymaga budowy kotła o odpowiedniej konstrukcji, głównie jeśli chodzi o doprowadzenie powietrza do spalania. Przykładowo, przy spalaniu ekogroszku, zbyt duża ilość doprowadzonego powietrza może powodować powstawanie spieków, które z kolei mogą być przyczyną zablokowania podajnika.
Paliwa stałe charakteryzują się różną wartością opałową i potrzebną ilością powietrza do jego efektywnego spalenia. Przy stosowaniu różnych paliw uzyskamy inną moc kotła i różną jego sprawność, np. kocioł zasilany węglem ma moc nominalną 25 kW i sprawność do 85%, ten sam kocioł zasilany biomasą: 20 kW, 81%.
Podstawowym warunkiem oszczędnej i bezawaryjnej pracy kotła na ekogroszek jest stosowanie paliwa o jakości wymaganej przez producenta. Tani, niskiej jakości ekogroszek, jest częstą przyczyną zablokowania – awarii podajników. W tym przypadku oszczędności wynikające z zakupu tańszego paliwa są tylko pozorne. Nikt nie chciałby mieszkać w domu bez sprawnego ogrzewania gdy na zewnątrz jest temperatura –20 oC, a serwisant nie przyjedzie od razu i z całą pewnością nie usunie awarii za darmo.
Wymiennik ciepła w kotłach na ekogroszek
Wymienniki ciepła kotłów na ekogroszek wykonane są z żeliwa lub stali. Oba materiały mają swoje zalety i wady, jednak nie można jednoznacznie wskazać, że któryś jest zdecydowanie lepszym rozwiązaniem.
Kotły żeliwne mogą być dostarczane w członach co umożliwia ich łatwe wstawienie, natomiast stalowe w całości. Kotły stalowe są z kolei tańsze od żeliwnych, zwłaszcza te niskiej jakości.
Wymienniki żeliwne są zazwyczaj mniejsze niż stalowe i charakteryzują się krótszą drogą spalin – mniejsze opory. Jednocześnie dzięki specjalnej konstrukcji zwiększającej powierzchnię uzyskuje się przekazanie podobnej ilości energii cieplnej jak w większych wymiennikach stalowych.
Zarówno kotły żeliwne jak i stalowe wymagają eksploatacji z temperaturą wody grzewczej zabezpieczającą je przede wykropleniem wody zawartej w spalinach (kondensat). Minimalna temperatura wody grzewczej wynosi ok. 60oC. Eksploatacja kotła z niższą temperaturą spowoduje wykraplanie wody ze spalin. Kondensat miesza się ze spalinami, powstają przy tym substancje smoliste, które osiadają na ściankach wymiennika ciepła. Powstały nagar i osady utrudniają przepływ spalin oraz zmniejszają skuteczność przekazywania ciepła. Nawet osady o grubości zaledwie kilku milimetrów mogą zmniejszyć sprawność kotła o 30%, a tym samym spowodować zwiększone zużycie paliwa.
Kondensat i osady są czynnikami, które znacznie przyspieszają korozję kotła, przy czym, kotły żeliwne są bardziej odporne na ich szkodliwe oddziaływanie niż wykonane ze stali.
Intensywne odkładanie się nagaru i osadów na ściankach wymiennika ciepła wiąże się z koniecznością częstszego czyszczenia kotła. Przy eksploatacji z odpowiednią temperaturą kocioł z reguły wymaga czyszczenia raz w tygodniu. Tzw. „dobre kotły” mają zazwyczaj kilka otworów które ułatwiają jego czyszczenie.
Nawet „najbardziej automatyczny” kocioł na paliwo stałe wymaga regularnego czyszczenia, w przeciwnym razie może ulec szybkiemu zużyciu.
Podajnik paliwa w kotle
Głównym elementem kotła na ekogroszek i najbardziej skomplikowanym jest podajnik ślimakowy. Jednocześnie najczęściej ulega awariom (zablokowaniu), które powodują przerwy w ogrzewaniu budynku.
Podajnik ślimakowy jest urządzeniem które doprowadza paliwo z zasobnika paliwa do paleniska. Składa się z silnika elektrycznego, który napędza ślimak za pośrednictwem przekładni oraz elementu zabezpieczającego. Ślimak znajduje się w osłonie wykonanej z rury stalowej.
Zablokowanie podajnika powoduje zerwanie elementu zabezpieczającego i odłączenie silnika elektrycznego od wału podajnika (ślimaka). Dzięki temu silnik chroniony jest przed przeciążeniem i spaleniem. Zabezpieczenie to jest najczęściej wykonane w formie zawleczki, klina, śruby czy kołka – zablokowanie podajnika powoduje zerwanie elementu zabezpieczającego i kocioł „staje”. Każde zabezpieczenie jest odpowiednio dobierane i po awarii musi być wymienione na takie samo. Nie wolno oryginalnych zabezpieczeń zastępować innymi – mogą nie zadziałać, co spowoduje spalenie silnika lub nawet uszkodzenie ślimaka, przekładni, a nie są to tanie elementy.
Inną przyczyną awarii podajnika jest jego korozja. Zwłaszcza jeśli został on wykonany z materiałów o niskiej jakości. Nawet w kotłach renomowanych producentów może wystąpić korozja spowodowana wilgocią zawartą w paliwie. Zbyt wilgotne paliwo może powodować spiekanie się na ruszcie paleniska i zablokowanie podajnika.
Blokada podajnika podczas pracy kotła może oprócz jego uszkodzenia doprowadzić do cofnięcia żaru do zasobnika paliwa. Aby uniknąć pożaru w kotłowni kocioł powinien posiadać zabezpieczenia przeciwpożarowe – przynajmniej dwa, z których jeno nie wymaga zasilania energią elektryczną.
Wentylator
Wentylator doprowadza powietrze do palnika retortowego. Jego ilość będzie decydować o pełnym i efektywnym spalaniu paliwa. Wydajność wentylatora sterowana jest przez regulator w zależności od aktualnie wymaganej mocy grzewczej kotła.
Wentylator jest elementem kotła, który w szczególności narażony jest na zanieczyszczone powietrze, które występuje w kotłowni np. pył. Intensywne zanieczyszczenie wentylatora spowoduje spadek jego wydajności a w konsekwencji jego uszkodzenie.
Zastosowanie kotła na ekogroszek wiąże się z koniecznością wygospodarowania miejsca na kotłownię i skład opału. Może to być trudne w nowobudowanych domach, gdzie często projektanci nie przewidują wydzielonego pomieszczenia na kotłownię. Dlatego, decyzję o wyborze kotła węglowego najlepiej podjąć już na etapie projektowania budynku.
Tylko kocioł dobrej jakości i właściwie wykonana instalacja zapewnią sprawną, bezpieczną i bezawaryjną pracę instalacji grzewczej oraz ciepło w całym domu podczas mroźnych dni.
Niewątpliwą zaletą kotłów na ekogroszek jest stosunkowo niskie koszty ogrzewania. Jednak, aby to osiągnąć musi zostać spełnione kilka wymagań, głownie w stosunku do używanego paliwa.
Zalety kotłów na ekogroszek
- stosunkowo niskie koszty ogrzewania
- jednorazowy załadunek paliwa wystarcza na kilka dni
Wady kotłów na ekogroszek
- wymagają obsługi: czyszczenie kotła, uzupełnianie paliwa, dopasowania parametrów pracy kotła do temperatury zewnętrznej
- konieczność magazynowania opału
- szukania paliwa dobrej jakości
