Znaczna część ciepła wykorzystywanego w Polsce do ogrzewania budynków (w szczególności – budynków wielorodzinnych) pochodzi z miejskich systemów ciepłowniczych, zaopatrywanych w ciepło z centralnych źródeł – kotłowni, ciepłowni i elektrociepłowni. Dość powiedzieć, że w Warszawie znajduje się jeden z największych w Europie systemów ciepłowniczych, którego łączna długość wynosi ok. 1 700 km. System ten pokrywa 80% potrzeb cieplnych stolicy, dostarczając energię do 19 000 obiektów.
Ciepło sieciowe nie zawsze jest najtańszym do wyboru, ale z całą pewnością jest jednym z najwygodniejszych w eksploatacji.
O cieple sieciowym lub systemowym mówimy wtedy, gdy na terenie danej miejscowości funkcjonuje sieć ciepłownicza, zaopatrywana przez jedno lub kilka źródeł ciepła. Ciepło wytwarzane jest w kotłach (lub w przypadku elektrociepłowni przez schładzanie pary wodnej zza turbiny parowej), następnie pod postacią gorącej wody trafia do magistrali ciepłowniczych. Te dziś wykonywane są najczęściej z rur preizolowanych, co pozwala mocno ograniczyć straty ciepła na drodze ze źródła do odbiorcy. W budynku gorąca woda z sieci przez wymiennik w węźle cieplnym dostarcza ciepło do wody krążącej w grzejnikach. Woda w sieci ciepłowniczej nie miesza się z wodą w domowym obiegu grzewczym. Funkcję kotła pełni tu wymiennik w węźle cieplnym. Cała reszta domowej instalacji jest identyczna, jak w przypadku innego źródła ciepła (kotła czy pompy ciepła).
Wygoda ciepła systemowego
Wygoda korzystania z ciepła sieciowego jest bezsprzeczna. Jedynym zmartwieniem użytkownika jest terminowe regulowanie zobowiązań za dostarczone ciepło (rozliczane precyzyjnie za pomocą ciepłomierza). W ramach abonamentu zapewnia sobie gotowość do dostarczenia ciepła przez przedsiębiorstwo ciepłownicze, a w niektórych przypadkach może również ponosić koszty konserwacji i napraw węzła ciepłowniczego. W takim wariancie można w pełni powiedzieć, że klient płaci za ciepło i ma prawo wymagać, by było mu dostarczone w dowolnym momencie.
Koszty ogrzewania z ciepłowni
Koszty ogrzewania ciepłem systemowym nie są duże. Przykładowo, w Stołecznym Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej ceny ciepła (taryfa 2012/2013) są rzędu 30-40 PLN netto/GJ, czyli 0,11-0,15 PLN/kWh (zależnie od tego, z jakiego źródła ciepło jest dostarczane). Cena ta nie uwzględnia opłat stałych, zależnych od zapotrzebowania na moc do ogrzania budynku. Należy jednak liczyć się ze wzrostem cen ciepła sieciowego na przestrzeni najbliższych lat. Unijne wymogi dotyczące ograniczania emisji dwutlenku węgla oraz zanieczyszczeń do powietrza wymuszają u producentów ciepła sieciowego stosowanie coraz bardziej zaawansowanych systemów obniżania emisji, oraz niskoemisyjnych paliw w miejsce węgla kamiennego. Wraz z koniecznością modernizacji wielu źródeł ciepła oraz systemów ciepłowniczych przyczyni się to do wzrostu cen ciepła. Mimo to, można się spodziewać, że i tak będzie ono konkurencyjne w stosunku do innych sposobów ogrzewania budynków.
Mimo wszystkich zalet ciepła sieciowego, korzystać z niego można tylko i wyłącznie wtedy, gdy budynek jest w zasięgu sieci ciepłowniczych. Wiele systemów ciepłowniczych jest sukcesywnie rozbudowywanych, ale w pierwszej kolejności zawsze podłączane są duże budynki – zakłady przemysłowe i budynki wielorodzinne. Inwestor budujący domek jednorodzinny na końcu mało zurbanizowanej dzielnicy raczej nie powinien liczyć na to, że w jego okolice zostanie dociągnięta sieć ciepłownicza.
Osoby o większej wrażliwości na problemy środowiska zwrócą z pewnością uwagę na fakt, że w Polsce większość ciepła sieciowego wytwarzana jest w ciepłowniach i elektrociepłowniach ze spalania węgla. Wynika to z niższej ceny tego paliwa w stosunku do paliw konkurencyjnych (biomasa, gaz ziemny). Powoli się to jednak zmienia, co wynika m.in. z łatwości uruchamiania nowych źródeł gazowych (np. kotłowni kontenerowych), nowych wymogów w zakresie ochrony środowiska, ale także drożejącego węgla. W niektórych lokalizacjach sieci ciepłownicze służą do rozprowadzenia ciepła ze źródeł takich jak np. spalanie odpadów czy odgazowanie składowisk. Liczba takich źródeł ciepła sieciowego w przyszłości będzie z pewnością wzrastać.
Zalety | Wady |
---|---|
Konkurencyjna cena ciepła, niższa od wielu innych źródeł | Wymaga podłączenia do sieci ciepłowniczej |
Duża wygoda eksploatacji, zapewnienie sprawności działania źródła i systemu ciepłowniczego leży po stronie dostawcy ciepła | W perspektywie najbliższych lat cena ciepła systemowego zauważalnie wzrośnie |
W budynku można zrezygnować z tradycyjnego źródła ciepła (a także murowania kominów, kanałów wentylacyjnych), choć miejsce na węzeł cieplny musi być zapewnione, podobnie jak tradycyjna instalacja grzewcza |